مقامات 4 کشور اروپایی و ترکیه قراردادی را در مقابل مقامات بلندپایه دیگر کشورهای دعوت شده به این مراسم امضا کردند که این کشور را به دروازه جدید و بزرگ عبور انرژی به اروپا تبدیل میکند.
با امضای این قرارداد راه همکاری اقتصادی و پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا هموار شد و در شرایطی که بسیاری از کشورها با بحران مالی مواجه هستند زمینه سرمایهگذاری بیش از 4میلیارد یورو که نویدبخش توسعه و اشتغال در این کشور است، فراهم شد.
در این مراسم همه کشورهای دخیل در اجرای این طرح حتی عراق و سوریه که نامی در میان دارندگان گاز ندارند و قطر که فاصله معناداری با طرح مذکور دارد، حاضر بودند.
روسیه نیز که این خط لوله به نوعی وابستگی اروپا را به گاز این کشور کاهش میدهد نمایندهای به مراسم فرستاده بود، اما این مراسم یک غایب بزرگ داشت؛ جای نماینده دولت جمهوری اسلامی ایران که بر دومین ذخایر گاز جهان تکیه زده خالی بود.
عجیببودن این مسئله موجب شد تا رجب طیب اردوغان، نخستوزیرترکیه سکوت را بشکند و براساس گزارش رویترز در این مراسم اعلام کند: ترکیه علاقهمند است هنگامی که شرایط مناسب بود گاز ایران از طریق خط لوله نابوکو ترانزیت شود.
اردوغان اما بلافاصله به این مسئله نیز اشاره کرد که در این خط لوله قطر شریک ایران در میدان گازی پارس جنوبی از طریق ترمینال تخلیه گاز مایع طبیعی در ترکیه و حتی روسیه میتوانند نقش تامین کننده گاز در این خط لوله داشته باشند.
قراردادی که دیروز امضا شد با برگزاری همایشهای متعددی که در کشورهای ذینفع برپاشد تدارک دیده شد. دولت آمریکا مانند طرح خط لوله باکو - جیحان از این طرح نیز در ماههای اخیر با شدت بیشتری حمایت کرد و برخی منابع عدم حضور نمایندهای از ایران را ناشی از مخالفت آمریکا قلمداد کردند.
مواضع کارشناسان
اغلب کارشناسان، فقدان مشارکت ایران در این طرح را از مدتها قبل رویکردی مخالف منافع اقتصادی کشور قلمداد کردند، اما شرایط سیاسی حاکم در روابط خارجی کشور با هدف بهره برداری اقتصادی از منابع وسیع گازی کشور با پیوستن به این خط لوله ناهمگون بوده است.
هرچند ایران بدون شک با داشتن منابع بزرگ نفت و گاز به دلیل اهمیت انرژی در اقتصاد جهان در معادلات اقتصاد جهانی نمیتواند نادیده گرفته شود اما داشتن منابع وسیع انرژی به تنهایی سودی ندارد و باید فرصت ذخایر انرژی با برنامهریزی و مدیریت به سود اقتصادی و منافع ملی تبدیل شود.
نصرتالله سیفی، کارشناس اقتصادی دراین باره تاکید کرد: باید داراییهای ملی که بهصورت منابع زیرزمینی وجود دارد با یک برنامهریزی دقیق و کارشناسی شده مدیریت شود. به اعتقاد وی شاید این استدلال که ذخایری که مشترک نیست در زیر زمین باقی میماند و بعد با ارزش بیشتری به فروش میرود با دیدی سادهانگارانه درست به نظر برسد.
مقامات دولتی چه میگویند
برخلاف برخی کارشناسان، مقامات دولتی براین باورند که خط لوله نابوکو بدون حضور ایران اقتصادی نیست. نخستین واکنش از سوی سیفالله جشنساز در گفتوگو با شان بیان شد که این طرح را بدون ایران غیراقتصادی دانست.
رضا کساییزاده، مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز نیز تاکید کرد که کشورهای ذینفع در این طرح بر منابعی تکیه کردهاند که ذخایر کافی برای تامین گاز این خط لوله ندارند.
علاوه براین حجتالله غنیمیفرد، معاون سرمایه گذاری شرکت ملی نفت نیز به مهر گفت: ساخت این خط لوله زمانی از لحاظ اقتصادی منطقی است که ایران نیز یکی از تامینکنندگان گاز آن باشد.
6 شرکت بوتاش ترکیه، بلغار گاز بلغارستان، ترانس گاز رومانی، ام او ال مجارستان، او ام وی اتریش و آر دبلیو ئی آلمان از اعضای اصلی کنسرسیوم خط لوله نابوکو هستند.